PH komputer

Elektroniczny pomiar i kontrola pH w akwarium z paletkami

Urządzenie elektroniczne mierzące kluczowe parametry wody akwariowej (sterownik akwarystyczny) choć nie jest absolutnie niezbędne do prawidłowego prowadzenia akwarium, to jednak ułatwia jego optymalną pielęgnację. O ile grzałka z termostatem jest standardem w prawie każdym akwarium, o tyle np. pH kontroler czy sterownik akwarium w dalszym ciągu jeszcze bywa traktowany jako sprzęt luksusowy.Moim zdaniem można to częściowo uzasadnić tym że utrzymywanie odczynu pH wody w akwarium na idealnie stałym poziomie nie jest absolutnie do niczego potrzebne. Za dużo bardziej uzasadnione można natomiast uznać dążenie do utrzymania temperatury wody na poziomie zbliżonym do stałego. Co by jednak było, jeśliby przyjąć punkt widzenia z którego potraktowalibyśmy elektroniczny pH komputer podobnie jak termometr – nie po to żeby sterował utrzymaniem stałego pH wody, ale po to by je tylko monitorował? Taki punkt widzenia wydaje mi się całkiem słuszny w przypadku akwarium w którym trzymamy paletki. Główna korzyść płynąca z takiego zastosowania pH komputera jest moim zdaniem taka, że nie grozi nam na pewno ..przedawkowanie dwutlenku węgla.

Sterownik akwarystyczny

Przy swoich akwariach używałem 2 typów sterowników akwarystycznych z pomiarem pH:

• Lajon 115
• Skalar w wersji 5.2

Lajon 115

Lajon 115 to dość prosty pH komputer krajowej konstrukcji. Sterownik ten nie posiada dodatkowych funkcji poza sterowaniem zaworem elektromagnetycznym. Taki zawór dozuje zwykle CO₂ w celu albo tylko obniżenia pH do żądanej wartości albo w celu nawożenia roślin w akwarium holenderskim poprzez utrzymywanie stałego poziomu dwutlenku węgla w wodzie. Ponieważ jednak urządzenie Lajon 115 posiada możliwość korygowania pH zarówno w dół jak i w górę, może być również wykorzystane do podnoszenia pH wody. Można to zrealizować np. poprzez dolewanie niezakwaszonej wody do akwarium za pomocą zaworu elektromagnetycznego przystosowanego do podawania wody. Tego typu użycie pH komputera znalazłoby moim zdaniem nawet częstsze zastosowanie w akwarium z paletkami, ponieważ w dojrzałym zbiorniku z dorosłymi rybami może niekiedy mieć miejsce dość szybki spadek pH wody. Należy jednak zaznaczyć że akwarium takie powinno posiadać tzw. komin lub inny system zapobiegający jego przepełnieniu wodą. Stąd już tylko krok do zastosowania automatycznej, stałej podmiany wody.

Urządzenie posiada możliwość precyzyjnego zaprogramowania wartości krańcowych pH, alarmów, oraz konfiguracji wyświetlacza, co dokładnie objaśnia instrukcja obsługi. Sterownik Lajon 115 wyposażono ponadto w port do komunikacji z komputerem, gdzie można wyświetlić lub wydrukować wykres wartości pH w akwarium na przestrzeni czasu. Można również połączyć sterownik z telefonem komórkowym. W takiej konfiguracji zestaw pH komputer+telefon może wysyłać wiadomości SMS z alertami na podany numer.

Sterownik akwarystyczny Skalar

Sterownik Skalar w wersji 5.2 (bezpłatne oprogramowanie) to urządzenie kompleksowo kontrolujące większość sprzętów używanych w akwarium słodkowodnym.  Skalar jako projekt typu Open Source został stworzony i opracowany przez pasjonata nie tylko akwarystyki, występującego w internecie pod nickiem Loccutus. Jest on autorem również kilku poważniejszych urządzeń do akwarystyki, a Skalar o ile się nie mylę był jego pierwszym tego typu przedsięwzięciem. Każdy może wykonać sobie ten sterownik we własnym zakresie – wszystkie szczegółowe informacje są dostępne bez problemu w internecie. Oprócz strony domowej Skalara polecam kultowy wątek „uP komputer akwariowy” na forum akwarystyka.com.pl

Funkcje Skalara

• Zegar w formacie 24 godzinnym z podtrzymaniem zasilania za pomocą baterii.
• Kontroler temperatury wody działający z dokładnością do 0.1°C (temperatura dzienna i nocna).
• Układ manualnej korekcji wskazań sensora temperatury.
• System sterowania oświetleniem złożonym z 2 grup lamp z możliwością rozszerzenia do 4 grup jeśli wykorzystamy gniazda timerów.
• Funkcja manualnego włączenia dowolnej grupy lamp w każdym momencie.
• Sterowanie oświetleniem nocnym z płynnym ściemnianiem i rozjaśnianiem (świt i zmierzch).
• 2 gniazda dodatkowych timerów programowane w cyklu dobowym.
• Stały pomiar pH – rozdzielczość pomiaru 0.01 pH w zakresie 4 – 9 pH
• Sterowanie zaworem elektromagnetycznym dozującym CO2 z butli ciśnieniowej.
• Automatyczna kalibracja elektrody-sondy pomiarowej pH w płynach kalibracyjnych 4 i 7 lub 7 i 9 pH
• Ochrona lamp HQI przed tzw. gorącym startem.
• Sterowanie pracą wentylatorów pokrywy akwarium.

Aktualnie użytkuję 3 egzemplarze sterownika Skalar z 4 wykonanych własnoręcznie. Wszystkie działają bez zarzutu i nie było z nimi żadnych kłopotów. Jeśli ktoś posiada umiejętność precyzyjnego lutowania to złożenie Skalara nie będzie stanowić dużego problemu ponieważ materiały dostępne w internecie dostarczają wyczerpujących informacji na ten temat. Jest to zarówno pełna lista podzespołów elektronicznych jak i schematy oraz wskazówki praktyczne dotyczące wykonania i uruchomienia. Jeśli natomiast nie czujemy się na siłach zrobić go sami, myślę że opłaci się zlecić odpłatne złożenie komuś kto to potrafi. Zakup markowego urządzenia z porównywalnymi funkcjami to wydatek conajmniej kilkukrotnie wyższy.

Z funkcji Skalara wykorzystuję jedynie sterowanie oświetleniem dziennym i nocnym (diody), kontrolę temperatury oraz oczywiście pomiar pH wody. Używane przeze mnie sondy pomiarowe to rodzimy wyrób firmy Hydromet – sonda pH ERHAQ1.

c.d.n.